Proces leczenia nowotworów skóry jest wieloetapowy, złożony i wymaga zwykle długiego okresu czasu (kilka-kilkanaście lat). W zależności od częstości występowania nowotworów zmiany przednowotworowe można podzielić na takie, w obrębie których nowotwory powstają często (rogowacenie słoneczne, plama soczewicowata) i takie, w obrębie których do procesu nowotworowego dochodzi rzadko (przewlekłe stany zapalne przebiegające z blizowaceniem np. gruźlica skóry, przerosłe blizny pooparzeniowe).
Rogowacenie słoneczne (keratosis actinica) to zmiany skórne, które mogą występować w obrębie skóry wszystkich okolic ciała, poddanych przewlekłemu działaniu promieniowania słonecznego. Najczęściej lokalizują się na twarzy, szczególnie w okolicy czoła, owłosionej skóry głowy (szczególnie u osób z łysiną), małżowinach usznych, skroniach, nosie lub w obrębie warg. Mogą one również zajmować skórę grzbietu rąk, przedramion czy skóry kończyn dolnych. Rogowacenie słoneczne może występować jako zmiana pojedyncza lub jako liczne zmiany w jednej lub kilku okolicach ciała.
Za główny etiopatogenetyczny czynnik powstawania zmian uważa się promieniowanie słoneczne (UVB i UVA), które nie tylko powoduje uszkodzenie DNA keratynocytów ale i w znacznym stopniu osłabia immunologiczne obronne mechanizmy skóry.
Uszkodzone komórki w procesie dojrzewania i przemieszczenia się w stronę warstwy rogowej tworzą skupiska, które klinicznie wyglądają jak suche szorstkie plamy. W początkowym okresie rozwoju ogniska rogowacenia słonecznego wyglądają jak niewielkie, szorstkie w dotyku, plamki lub plamy, które łatwo wyczuć palpacyjnie. Nie powodują one żadnych objawów ogólnych ani dolegliwości.
Zmiany typu rogowacenia posłonecznego u osób uzależnionych od opalania się oraz osób starszych często występują razem z innymi objawami fotostarzenia skóry:
Istnieje wiele odmian klinicznych rogowacenia słonecznego:
W przypadku podejrzenia zmian rogowacenia słonecznego, które budzą wątpliwości, należy wykonać biopsję zmiany w celu precyzyjnej diagnostyki histopatologicznej. W leczeniu najczęściej stosowane metody to:
Każda zmiana podejrzana w kierunki zmiany przed nowotworowej wymaga badania histopatologicznego, które decyduje o prawidłowym rozpoznaniu i pozwala na zastosowanie najbardziej trafnej terapii.
Bardzo ważna jest profilaktyka uszkodzeń skóry przez promieniowanie słoneczne. Zaleca się stosowanie ochrony przed UVA, UVB i spektrum widzialnym promieniowania słonecznego przez cały rok..
Ważna również jest samokontrola zmian skórnych co 1-3 miesiące oraz systematyczne badania dermatoskopowe (dermatoskop) co 6-12 miesięcy, w celu wychwycenia wczesnych zmian przed- i nowotworowych skóry.